5 filosofische speel- en leestips

Is de virtuele realiteit eigenlijk gewoon … de realiteit? En wat is het verschil tussen een computersimulatie van een persoon en een ‘echte’ persoon? Zuzanna Rucinska stelt haar lees- en speeltips voor.

#Tip 1: DOORS – can you handle it?

Wat? Filosofische game

Waarom deze tip? “In DOORS kruip je in de huid van Clickclick, een professor in de filosofie. Je arriveert in een hotel om een bijzonder misdrijf op te lossen: er is een deur gestolen. Aan jou om te achterhalen hoe de vermiste deur eruitzag en ze opnieuw samen te stellen. Maar interageer je daarbij met gesimuleerde deuren of gewoon met een hoop pixels?

Deze game werd mee ontwikkeld door Nele Van de Mosselaer, onderzoeker en lesgever aan het Centrum voor Europese Filosofie (UAntwerpen). Ze gebruikt ‘deuren’ als tool om filosofische bedenkingen toegankelijk te maken. Een heerlijk bewijs dat filosofie grappig, intrigerend én gratis kan zijn!”

#Tip 2: Moss

Wat? VR-game

Waarom deze tip? “Deze Amerikaanse game volgt Quill, een avontuurlijke muis die door een prachtig vormgegeven fantasiewereld reist. Als speler ben je zowel toeschouwer als deelnemer, wat het spel extra fascinerend maakt. Je neemt zelf deel aan het spel in de gedaante van ‘Reader’, een grote, spookachtige aanwezigheid. Tegelijk bestuur je indirect de bewegingen van Quill, een soort derdepersoonsperspectief. Dat creëert een hybride ervaring, waardoor Moss de traditionele opvattingen over VR-ontwerp uitdaagt.”

#Tip 3: Reality+: Virtual Worlds and the Problems of Philosophy (David J. Chalmers)

Wat? Non-fictie

Waarom deze tip? “Is virtual reality simpelweg een manier om te ontsnappen aan de werkelijkheid? En zijn virtuele werelden dus per definitie tweederangs? De Australische filosoof David Chalmers vindt van niet. Volgens hem kunnen we wel degelijk een zinvol leven leiden in virtuele realiteit – en zullen we dat in de toekomst steeds meer doen. ‘Want wat ís dat eigenlijk, ‘werkelijkheid’?’ werpt Chalmers op. ‘Hoe kunnen we zeker weten dat we niet gewoon in een computersimulatie leven?’ Met voorbeelden uit popcultuur, literatuur en film brengt hij prangende vraagstukken tot leven.”

#Tip 4: The Aesthetics of Virtual Reality (Grant Tavinor)

Wat? Non-fictie

Waarom deze tip? “Om voort te bouwen op de vorige tip: misschien moeten we de virtuele realiteit helemaal niet beoordelen op hoe écht ze is. In dit boek benadert de Nieuw-Zeelander Grant Tavinor VR-media vanuit de kunstfilosofie, en vergelijkt hij ze met de schilderkunst, film en fotografie. Zijn analyse geeft VR een nieuwe dimensie: het is niet zomaar een technologie, maar een medium met unieke representatieve mogelijkheden.”

#Tip 5: Permutation City (Greg Egan)

Wat? Science-fictionroman

Waarom deze tip? “In deze roman uit 1994 kiest de Australische schrijver Greg Egan een radicaal andere invalshoek: hij gaat ervan uit dat het menselijk bewustzijn door een computerprogramma geproduceerd kan worden. Mensen kunnen zo kopieën van zichzelf maken – een soort back-up – maar die kopieën hebben geen mensenrechten. Dat roept natuurlijk talloze ethische en filosofische vragen op. Hoe het allemaal afloopt? Dat laat ik je liever zelf ontdekken!”

Geïnspireerd door Zuzanna’s tips? In dit interview ontdek je wat ze precies doet als filosofisch onderzoeker. Een gesprek waarin filosofie, psychologie en technologie samenkomen.