Coronamotivatiebarometer valt in de prijzen

FWO-aspirante Sofie Morbée (UGent) is doctoraatstudente binnen de vakgroep ontwikkelingspsychologie en sociale psychologie. Als haar FWO-onderzoek stilvalt door corona, besluit ze samen met haar collega en promotor de motivatiebarometer te lanceren. Voor dat project ontvangen ze nu de prijs voor wetenschapscommunicatie van de KVAB en Jonge Academie. In dit interview vertelt ze ons meer over het onderzoek. 

Wat is de motivatiebarometer?

“De coronamotivatiebarometer is een bevraging die enerzijds monitort hoe gemotiveerd mensen zijn om zich aan de maatregelen te houden en die anderzijds bijhoudt hoe het gesteld is met hun welzijn. Met ‘welzijn’ bedoelen we de psychologische basisbehoeftes aan autonomie, competentie en verbondenheid, slaapkwaliteit, depressieve gevoelens, zorgen ... 
De vragenlijst werd elke keer aangevuld met vragen over de aspecten die op dat moment in de crisis relevant waren. Die extra vragen gingen bijvoorbeeld over de bubbels, de vaccinatie en het CST.”

Hoe zijn jullie tot de motivatiebarometer gekomen? 

“Het is een beetje een uit de hand gelopen project. Het originele idee was om een eenmalige bevraging te doen bij de Belgische bevolking. Dat was twee dagen voor de allereerste lockdown. We wilden met de onderzoeksgroep Ontwikkelingspsychologie onderzoeken hoe het zat met de motivatie om alle strenge maatregelen te volgen en het welzijn dat daar eventueel onder lijdt. Die eenmalige bevraging is uiteindelijk een wekelijkse bevraging geworden.”

Zijn er resultaten die u misschien niet verwacht had? 

“Wat mij vooral is bijgebleven, is het verschil tussen gevaccineerde en ongevaccineerde personen. Beide groepen hadden vaak een heel ander idee over de meest effectieve strategie om mensen aan te zetten zich te laten vaccineren. Mensen die gevaccineerd zijn, hebben weinig zicht op wat voor ongevaccineerden motiverend werkt en zouden de foute strategieën inzetten. Toch werden het beleid en de overtuigingsstrategieën vooral opgesteld door mensen die gevaccineerd waren, zoals experts of politici, terwijl er maar weinig werd geluisterd naar de ongevaccineerden zelf. Ik heb vooral ondervonden dat je in dialoog moet gaan met ongevaccineerden, dat je moet luisteren naar hun bezorgdheden en dat we niet zomaar vanuit onze insteek moeten opleggen wat wij het beste vinden. We hebben dat soms wel bewust uit de media gehouden, want we vreesden dat het een polariserend effect zou hebben op de maatschappij.”

Gaan jullie het concept van die motivatiebarometer bijhouden voor de volgende crisis die eraan zit te komen? 

“Ik hoop dat er geen volgende crisis komt, maar wij waren wel verrast hoe goed zo’n monitoringsinstrument werkt. Ondertussen is er al interesse om een monitor te installeren in het hoger onderwijs. De regering heeft al budget vrijgemaakt om de motivatie en het welbevinden van de studenten in het hoger onderwijs te monitoren. Een ander domein is het klimaat, omdat daar toch ook heel veel afhangt van de motivatie en het gedrag van de bevolking. Ondertussen is er al beperkt budget vrijgemaakt om daarrond een soort van barometer of monitor te ontwikkelen.”

Hoe gaat uw FWO-mandaat nog verder? 

“Mijn FWO-onderzoek heeft eventjes op pauze gestaan, omdat de coronacrisis niet toeliet het onderzoek verder te zetten. We hadden bijvoorbeeld een week-tot-week-studie bij volleybalspelers gepland, maar hun matchen mochten plots niet meer doorgaan. Ik wilde ook een experiment bij basketbalcoaches en -spelers uitvoeren, maar contactsporten waren heel lang niet toegelaten. Sinds januari ben ik terug volop bezig met mijn eigen onderzoek en is er ook iemand anders die mijn plaats binnen het project van de motivatiebarometer heeft overgenomen. Ik hoop dat ik alle studies toch nog kan uitvoeren en dat er geen nieuwe crisis komt. Dan kan ik mijn FWO-project tot een goed einde brengen.”