5 weetjes op leeftijd

… sparen voor je pensioen een gelaagde aanpak vraagt?

Vandaag bestaan er vier pijlers om voor je pensioen te sparen. De eerste is het wettelijk pensioen dat je van de overheid krijgt. De tweede is het aanvullend pensioen dat je als werknemer opbouwt, bijvoorbeeld via een groepsverzekering. Als zelfstandige kun je een verzekeringscontract voor een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) afsluiten. Je ontvangt je aanvullend pensioen bij je pensionering in één keer of via maandelijkse uitbetalingen.

Je kunt ook zelf een pensioen opbouwen. De derde pijler groepeert pensioensparen en langetermijnsparen: je zet maandelijks of jaarlijks een vast bedrag opzij, krijgt daarvoor een fiscaal voordeel en bouwt zo een extra reserve op. Hoe vroeger je begint, hoe comfortabeler je pensioen.

De vierde pijler is het vrije sparen: denk aan een spaarrekening, investeringen in vastgoed enzovoort.

… er nog altijd een grote pensioenkloof is tussen mannen en vrouwen?

In België lag het pensioen van vrouwen in 2023 gemiddeld 21 procent lager dan dat van mannen. Maar dat is nog een vertekend beeld: bij het wettelijk pensioen bedraagt de kloof 17 procent, bij het aanvullend pensioen is dat 53 procent. Beide worden berekend op basis van het aantal gewerkte jaren, maar bij het wettelijk pensioen worden bijvoorbeeld tijdelijke werkloosheid en tijdskrediet met motief – zoals de zorg voor een kind jonger dan 8 jaar of een kind met een handicap – deels gecompenseerd.

In gezinnen met kinderen neemt de moeder nog vaak het grootste deel van de zorg op zich. Gemiddeld werken vrouwen na de geboorte van hun kinderen 10% minder uren dan ervoor. Ze gaan bijvoorbeeld deeltijds werken of nemen zorgkrediet op, maar die dagen tellen niet mee voor het aanvullend pensioen.

In heterokoppels is de vrouw bovendien vaak jonger dan de man. Wanneer hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, besluiten sommige koppels om samen te stoppen met werken. De vrouw bereikt dan geen volledige loopbaan en krijgt uiteindelijk een lager pensioen.

… vrouwen hun pensioen eigenlijk meer nodig hebben dan mannen?

Vrouwen leven gemiddeld 5 à 6 jaar langer dan mannen. Ze hebben dus ook langer een pensioen nodig. Vaak wordt het aanvullend pensioen in één keer uitgekeerd, maar diezelfde som moet bij vrouwen over een langere periode worden gespreid: over 20 jaar in plaats van 15 jaar, bijvoorbeeld.

Omdat vrouwen vaker weduwe worden dan mannen weduwnaar, voorziet onze overheid in een overlevingspensioen. Dat krijg je enkel als je effectief gehuwd bent én de overlevende partner voldoende oud is. Maar wanneer de partner met het hoogste pensioen – vaak de man – wegvalt, heeft dat nog altijd een grote financiële impact op de overlevende partner – vaak de vrouw.

… de pensioenkloof binnen Europa sterk varieert?

In landen met sterk geprivatiseerde pensioensystemen, zoals Zwitserland, is de kloof tussen mannen en vrouwen groter. De tweede pijler weegt in die landen het zwaarst door. Zelfs als de overheid er compenseert voor moederschaps- of ouderschapsverlof, is de impact daarvan beperkt.

In landen waar het pensioen grotendeels via de overheid verloopt – en waar er maatregelen zijn om werk en zorg gelijk te verdelen, zoals in Scandinavië – is de kloof veel kleiner.

Ook dichter bij huis zijn de verschillen opmerkelijk. In Nederland is de pensioenkloof bijna dubbel zo groot als in België. Daar is het aanvullend pensioen de hoofdbron en keert de overheid een beperkt basisbedrag uit: 1.580,92 euro bruto per maand voor alleenstaanden in 2025 en 1.081,50 euro voor getrouwden en samenwonenden.

In België ligt het net andersom. Hier is het wettelijk pensioen de hoofdbron, met een minimumbedrag van 1.808,77 euro bruto voor alleenstaanden en 2.260,26 euro als ‘gezinsbedrag’ – beide na een ‘volledige loopbaan’. Het aanvullend pensioen dient bij ons vooral om de levenstandaard te behouden.

… weinig mensen op het pensioenpakket letten wanneer ze een job zoeken?

Een aantrekkelijk pensioenpakket is zelden een doorslaggevend argument voor wie een job zoekt. Vaak zijn mensen zich ook niet bewust van de impact die andere carrièrekeuzes op hun pensioen hebben, zoals deeltijds werken. Toch blijkt uit onderzoek dat 60 procent van de werknemers bereid is om loon op te geven in ruil voor een beter pensioen. Bij een studie in het Verenigd Koninkrijk stelde 50 procent van de werknemers zelfs dat ze elke maand 50 pond (59,32 euro) minder loon zouden aanvaarden in ruil voor een hoger pensioen. Gemiddeld zouden ze 0,3 procent van hun loon opgeven voor een stijging van 1 procentpunt in hun pensioen.

Met andere woorden: een gewaarschuwd lezer van deze weetjes is er twee waard!